ADLİ BELGE İNCELEMELERİ (YAZI, İMZA, SAHTECİLİK)
ADLİ BELGE İNCELEME
Adli Belge İncelemesi, delil niteliği olup olmadığı şüpheli bir duruma sahip belgelerle ilgilenen adli bilim dalıdır. Belge incelemesi için bilimsel yöntem ve ilkelerin uygulanmasını içerir. Bu, meşruiyetini kanıtlamak için mahkemede kabul edilebilir olan sorgulanan bir belge hakkında kanıt üretmeye yardımcı olur.
Çekler, vasiyetler, ruhsatlar, intihar notları vb. gibi belge uzmanları tarafından incelenen birçok Adli belge türü vardır. Çeşitli şüpheli belge türleri ve belge inceleme yöntemleri aşağıdaki bölümlerde ele alınmaktadır.
Sorgulanan- Şüpheli Belge Nedir?
Adli Belge İncelemesi veya Şüpheli Belge İncelemesi, şüpheli belgelerin bilimsel olarak incelenmesini içerir. Sorgulanan Belge; güvenilirliği veya kaynağı şüpheli olan bir el yazısı, imza, işaret veya el yazısı/daktiloyla yazılmış herhangi bir belge olabilir.
Adli Belge İncelemesi, el yazısıyla yazılmış belgeler olması durumunda el yazısı incelemelerini içerir. Ayrıca daktilo ile yazılan belgeler için yazıcının detaylı analizi ve baskı işlemi analizi yapılır.
Farklı adli belge türleri, kişisel veya ticari iş ile ilgili olan herhangi bir belgeyi içerebilir. Kendi başına bir 'belge' olması gerekmez. Örneğin, el yazısı veya daktilo ile yazılmış bir metin ve sahte bir vasiyet içeren bir intihar notu, her ikisi de şüpheli bir belge olarak kabul edilebilir.
Adli Belge İnceleme uzmanları, sorgulanan belgeyi bir mesajı iletmeyi amaçlayan işaretler, semboller veya işaretler içeren herhangi bir materyal olarak tanımlar.
Adli Belge İncelemesinde Genel Belge Türleri
Günümüzde çoğunlukla insanlar Adobe Photoshop, Acrobat ve diğer görsel düzenleme yazılımlarını kullanmakta ustalaşmıştır. Bu durum, belge sahteciliğini uygulayacak kötü niyetleri olan kişiler için bir engel haline gelmiştir. İncelenen ve sorgulanan bir belgenin özellikleri arasında el yazısı, imzalar ve daktilo yazısı bulunur.
Adli belge incelemesine tabi tutulan yaygın incelenen belge türlerinden bazıları aşağıda belirtilmiştir.
Bazen görünür bir işaret taşımayan belgeler bile adli belge incelemesine tabi tutulur. Örneğin, yazarken diğer belgelerin altında tutulan belgeler, baskı izleri kanıtı içerebilir. Yakılmış veya parçalanmış belgeler bile, yeniden oluşturuldukları takdirde bir soruşturmaya önemli ölçüde yol açabilir.
Adli Belge İnceleme Başvuruları
Belge İnceleme Görevlileri, belgesel kanıt içeren soruşturmalarda çok önemli bir role sahiptir. Diyelim ki soruşturma mahallinde bir intihar notu bulundu. Adli Belge İncelemesi, notun ölen kişi tarafından mı yoksa soruşturmacıları/kolluk kuvvetlerini manipüle etmeye çalışan biri tarafından mı yazıldığı sorularının yanıtlanmasına yardımcı olur. Bu gibi durumlarda, el yazısının olay yerinden toplanan orijinal örneklerle karşılaştırılması için el yazısı incelemesine başvurulur.
Adli belge incelemesi, çoğunlukla ticari veya finansal anlaşmaları içeren 'beyaz yakalı suçlar' ile ilişkilendirilmiştir. Bununla birlikte, adli bilimin bu dalı, cinayetlerden adam kaçırmalara ve tıbbi uygulama hatalarına kadar çok çeşitli vakalarda önemli uygulamalara sahiptir.
Adli Belge İncelemesinin Uygulandığı Durumlar
Aşağıda, farklı türde sorgulanan belgeleri analiz etmek için adli belge incelemesinin uygulandığı bazı durumlar bulunmaktadır.
Belge İnceleyenlerin çoğunlukla bir belgenin yazan kişi veya gerçekliği hakkındaki soruları yanıtlaması gerekir. Suç mahallinde bulunan isimsiz notu kim yazdı? Vasiyetnamedeki imza gerçekten merhumun imzası mı? Konut kredisi üzerindeki imza gerçek mi?
El yazısı incelemesi, belge uzmanlarının sahte bir el yazısını orijinalinden ayırt etmelerini sağlar. Bu, şüphelileri soruşturmadan doğrulamalarına veya dışlamalarına yardımcı olur.
Belge İnceleyiciler Tarafından Sorgulanan Belge Analizi
Belge uzmanları, farklı sorgulanan belge türlerini incelemek için bilimsel el yazısı ve mürekkep analiz tekniklerini kullanır. Belge uzmanları tarafından Sorgulanan Belge Analizi, el yazısı incelemesini ve sorgulanan belgenin diğer bazı özelliklerinin analizini içerir.
İmza ve El Yazısı Mukayesesi
El yazısı ve imza belirli bir kişiye özeldir. Bu, belge uzmanlarının sahteciliği veya değişiklikleri tespit etmesini mümkün kılar. El yazısı ve imza analizi konusunda eğitimli belge uzmanları böylece sahte bir el yazısını/imzayı gerçek bir el yazısından/imzadan ayırt edebilir.
Yazıcı, Faks Makinaları, Daktilo ve Fotokopi Makinalarının İncelenmesi
Daktiloyla yazılmış adli belgeler söz konusu olduğunda, Belge İnceleme Uzmanları şüpheli belgenin hangi makineden çıktığını/yazıldığını tespit edebilir. Örneğin, bir daktilo çıktısının her zaman belirli özel özellikleri vardır. Bu özelliklerden bazıları, makinenin belirli bir modeli için aynıdır elektrikli/manuel, karbon film şeridi/kumaş şeridi vb. Daktilolar, baskı veya fotokopi makineleri, kötüye kullanım, hasar, aşınma ve yıpranmaya bağlı olarak çıktılarında benzersiz özellikler üretir.
Mürekkep İncelemeleri
Belge uzmanları bazen mürekkep inceleme yöntemlerinde, sorgulanan belgenin farklı ışık kaynağı ve filtreler ile incelemesini yapar. Bu, sahte belgelerin belirlenmesine yardımcı olur, çünkü farklı mürekkepler, farklı ışık frekanslarına maruz kaldıklarında farklı tepki verirler.
Baskı izi (fulaj) Tespiti
Bir suç mahallinden veya bir şüpheliden alınan belgeler, izlenim kanıtlarından veya baskı izi yazılardan da önemli ipuçları verebilir. Bazı belgeler herhangi bir ayırt edici işaret veya not içermez. Ancak, bir Elektrostatik Algılama Cihazı (EDD) ile analiz edildiğinde, bazı görünmez izlenimler veya baskı izleri ortaya çıkarırlar. Bunlar, bir şüpheli ile suç arasında önemli bağlantılar kurulmasına yardımcı olabilir.
Silme, Ekleme ve Diğer Değişikliklerin Tespiti
Adli Belge İncelemesi, değişiklik, silme, ekleme, kazıma ve sayfa değiştirme kanıtlarını ortaya çıkarabilir. Çıplak gözle görülemeyen bu tür değişiklikler, fotoğraflı UV/IR görüntüleme cihazları kullanılarak tespit edilebilir. Video Spektral Görüntüleyici -Karşılaştırıcı (VSC) gibi görüntüleme araçları, eklemeleri, silmeleri veya değişimleri belirlemek için farklı dalga boylarında ışık kaynakları kullanır. Bu, farklı mürekkeplerin çeşitli ışık dalga boylarına farklı reaksiyonları ile mümkündür.
Adli Belge Alanında diğer incelmeler şunlardır:
El Yazısı İncelemesi
El yazısı incelmesine katılan Belge İnceleyiciler, el yazısı örneklerini iki türe ayırır.
Toplanan Samimi Yazı Örnekleri ve Huzurda Alınan (İstiktab) Yazı Örnekleri.
Toplanan Samimi Yazı Örnekleri, soruşturma öncesinde olay yerinden veya olay tarihinden öncesine ait toplanan konunun el yazısı örnekleridir.
Huzurda Alınan (İstiktab) Yazı Örnekleri, uzman tarafından şüpheli kişiye (yazar) dikte edilen yazılardır. Bu tür örnekler, el yazısı incelemesi amacıyla bilinçli olarak kontrollü koşullar altında oluşturulur. Yazan kişinin uzman ve/veya belge denetçisi tarafından yakından izlenmesini içerir.
Adli Belgeler içinde; notlar, günlükler, iptal çek, tıbbi kayıtlar, iş sözleşmeleri veya imza içeren diğer yasal belgeler yazı örneklerinden bazılarıdır.
El Yazısı İncelemesi, harf ve kelime aralığı, hız, kalemin konumu, büyük harf kullanımı, eğim/eğim, okunabilirlik ve diğer birçok özellik gibi çeşitli el yazısı özelliklerinin analizini içerir.
Adli Belge İncelemesi – Pusula Danışmanlık
Pusula Danışmanlık özel bir adli bilim laboratuvarıdır. Adli Belge İnceleme alanında ve başta bir yazının veya imzanın atan şahsın eli ürünü olup olmadığı, belgenin sahte olup olmadığının tespiti için incelemeler yapılmaktadır.
Pusula Danışmanlık Dijital görüntüleme cihazları, mikroskoplar ve belge analizi için diğer özel ekipmanlarla donatılmış son teknoloji bir adli bilimler laboratuvarına sahiptir. Bünyesindeki eğiticilerin eğitiminde görev almış, alanında tecrübeli ve söz sahibi yetkili Adli Belge Uzmanları, fiziksel ve diğer bilimsel yöntemleri kullanarak farklı türde adli belgeleri incelemeleri yaparak Savcılıkların, Mahkemelerin ve Yüksek Yargının denetimine elverişli uzman mütalaası hazırlamaktadır.
ADLİ BELGE İNCELEMELERİ- MUKAYESE ÖRNEKLERİN TEMİNİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER;
Yazı İncelemesi için;
Sorgulan/Şüpheli kişinin başka amaçlarla yazmış olduğu samimi yazılarını içerir; mektup, kartpostal, dilekçe, okul defteri, sınav kağıtları, adres ve telefon fihristi vb.. Belgeler temin edilmelidir.
İmza İncelemesi için; İmza kimin adına atılmış ise muhakkak adı geçen kişiden veya şirket yetkilisi/ yetkililerinin imza örnekleri alınmalı, kişinin/kişilerin daha önce belge düzenleme tarihine yakın ve tercihen bu tarihten önce başka amaçlarla atmış olduğu samimi imzalarını içerir belgelerin muhtarlıklar, ilçe seçim kurulu, nüfus müdürlüğü, tapu ve vergi daireleri, askerlik şubesi, bankalar, noterlik, elektrik, belediyeler vb.. kurum ve kuruluşlardan temin edilmelidir.
Sahteciliği incelenecek belgenin, muhakkak tarih ve teknik ve fiziksel özellikleri uyumlu orijinal örneği (ilaç kutusu, mühür-kaşe izleri, özel-resmi belge, araç muayene pulu, hologram vb.) tüm adli dosya örneği temin edilmelidir.